|
Home | kalender |
|
Sint-Hermes Erfgoed Geschiedenis Begraven eertijds Zonnewijzer Fiertelommegang  |
HOE WERDEN DE CHRISTEN OVERLEDENEN TOT AAN DE FRANSE REVOLUTIE BEGRAVEN?Vanaf de laatantieke (IV eeuw-V eeuw) en vroeg Middeleeuwse (VI-VII eeuw) tijden, kan men de graven van de gekerstende gelovigen gemakkelijk herkennen door de -min of meer nauwkeurige-oriëntatie daarvan. Deze be-oosting van de bijzittingen volgt vrij nauwkeurig de oriëntatie van het kerkgebouw waaraan ze, vanaf die tijd, aansluiten of aansloten. Anderzijds helpen dergelijke reeksen dodenkuilen (nl. de dodenakker die dus toen een kerkhof werd) met zekerheid de grondvesten van een ernaast ontdekt (is gelijk georiënteerd) gebouw als die van een kerk te bepalen. Die oriëntatie werd in de loop de XIX eeuw (te Ronse vanaf 1821) meer en meer verlaten en in de XX eeuw, ook op de nog traditionele kerkhoven, verdween ze nagenoeg volledig. Maar die oriëntatie betekende niet alleen dat die graven aangelegd werden langs een oost-westelijke as; het betekende ook dat de overledenen in principe- alle: geestelijken en leken- met het hoofd naar het westen begraven werden, opdat ze bij hun verrijzenis tijdens de parousia, in de juiste, d.i. oostelijke richting zouden heropstaan. Dus niet zoals op het kartonpaneel staat, met de eerste resultaten van de opgravingen van 2000-2001, dan in de middeleeuwen de opvatting gold dat de gelovigen zich bij hun verrijzenis “zich naar Jeruzalem” zouden richten. Neen, want dan hadden de Christen Armeniërs zich met hun voetennaar het zuid- zuidoosten laten begraven en de Egyptenaren naar het noorden en de Christen Nestorianen naar het westen (juist zoals de Islamitisch begrafenissen echt, geografisch juist, naar Mekka gericht zijn). Integendeel lieten alle Christenen zich naar het oosten begraven, dus met de voeten naar het oosten, omdat de tweede terugkomst van Christus vanuit het oosten geacht werd te komen, analoog met de rijzende zon (Christus-Meliös). Dat heeft dus niets met Jeruzalem te maken. Een tweede belangrijke vergissing op dit kartonpaneel :”GRAVEN” is dat de geestelijken met het hoofd in oostelijke richting begraven om zo hun kudde in het gezicht te kijken. Dat is onjuist. in werkelijkheid staat er in het Rituale Romanum (nu sinds het laatste concilie in onbruik) dat de lijkkist tijdens de begrafenis met het hoofd naar het westen (voor de leken) en omgekeerd naar het oosten voor de priesters) moest opgesteld worden maar over de richting van de beaardiging zelf vertelde het Rituale niets. Dus begrijpen we goed dat alle (leken en priesters) met hun hoofd naar het westen begraven werden. Het beste bewijs daarvan zijn de talrijke bijzettingen uit de voor-romaanse tijden elders; en meer speciaal bij ons op de site rond de huidige grondvesten van de kleine Sint-Pieterskerk. Al die overledenen werden met hun voeten naar het oosten begraven en toch waren allen geestelijken volgens de endotaphen (de kleine opschriften onder hun schedel): kanunniken, priesters, diaken of proost. Hoe komt het dan dat men bij de recente opgravingen in de huidige middenbeuk ook een groot aantal skeletten aantroffen die andersom begraven waren? Vanaf de latere middeleeuwen, en zeker na de tijd van de Hervorming ging men onder druk van de clericalisatie van de postreformatische kerk ook de richting van de bijzettingen aanpassen aan de opstelling van de lijkkist tijdens het dodenritueel in de mis. Zo moeten we -uiteraard- alle graven met oostwaarts gerichte skeletten (met de schedel aan de oostzijde) aan geestelijken toeschrijven. Maar die zijn dus noodzakelijkswijze laat- of namidddeleeuwse graven. Dat zijn de jongste en jongere bijzettingen. Dus naarmate we in de oudere lagen komen, zou het aantal dergelijk georiënteerde graven moeten verminderen. De oudere, en zeker de oudste graven moeten dus alle met hun voeten naar het oosten begraven zijn. We weten alleen maar van die oudste, of het leken of ethici betreft, naargelang de plaats waar ze begraven werd, nl. de leken ten zuiden van de twee oudste bekende kerken en de geestelijken aan de andere kant.Men kan zich ook de vraag stellen hoe het komt dat er zoveel lekengraven binnen in de kerk aangetroffen werden. Voor de XIII eeuw mocht met binnen de kerken niet begraven. Pas toen men een uitzondering begon te maken voor de (meestal adellijke maar soms ook niet-adellijke) stichters van altaren (d.i. de Kapelnijen), die dan voor het door hen gestichte altaar mochten begraven worden. Te Ronse de eerste in de crypte in 1230. Later breidde men dit privilege ook voor bisschoppen (Amiens begin XIII eeuw); nog later ook voor priesters, nog later voor lagere clerici. Na de middeleeuwen voor kerkbedienden, huispersoneel der Kanunniken, familieleden van geestelijken (zo. bv. de moeder en twee broers-kapelaans van de bekende Doornikse zilversmid Hermes Volkaest, die de vermaarde reliekarm van Sint-Hermes maakte en ook nog steeds onvindbare Sint-Hermesbuste): tenslotte voor rijke burgers die er graag voor betaalden, totdat onze keizer-koster Jozef II er orde in schepte en de late XVIII eeuw. Tenslotte blijf ik bij mijn mening dan het onder de middenbeuk van de huidige kerk ontdekte heiligdom, niet uit de Xe eeuw, maar uit de vroege IX eeuw dateert. (zie daarover de oudere artikelen van de 4/4 en 4/11/2002.) Zie ook op internet: www.dekenaat-ronse.be . het is ook jammer dat de auteur van de tekst niet vermeld heeft dat de vroegste bouwlagen (en dus ook de oudste graven) op slechts een klein gedeelte van het opgegraven terrein bereikt werd. Buiten deze paar vergissingen is de tekst op dit paneel echt verhelderend en dus zeker leerzaam. Op het einde van dit artikeltje mag ik de anonieme auteur van de tekst op dit paneel (te zien in een van de noordelijke zijkapellen) danken en feliciteren voor de laatste paragraaf: “wat met de toekomst?”, waarin hij een lans breekt voor het archeologisch en toeristisch “verder uitwerken” van de reeds ontdekte resten. het ware onaanvaardbaar zijn, om dit historisch patrimonium uniek in Vlaanderen (alleen maar in Wallonië heeft men een analoog monument/document te Nijvel), weer dicht te gooien zouden dat men er alle mogelijke besluiten (en troeven) uit zou trekken en ook voor latere studie.(A. Cambier) Sint-Hermes > Geschiedenis > Home |
 | Afdrukken |Zoeken |SiteMap | Mail ons |
|
|
Laatste wijzigingen: 11/03/04 @ 19:23 CET | 4 msec © Copyright 2003-2024 Parochie-ronse.be Powered by SiteEdit © 2002-2024 |